مدرسه پیشرو چگونه مدرسه ای است ؟
امروز در سطح بین‌المللی با اصطلاح ”‌مدرسه پیشرو“ مواجه هستیم. مدرسه پیشرو مدرسه‌ای است كه در آن نقش مدیر، ساختار مدرسه، كاركردها و اصول و مبانی حاكم بر آن به شكل نوینی تعریف و بازسازی شده است.

مدرسه پیشرو مدرسه‌ای است كه می‌تواند كاركرد خود را با توجه به نیازهای روز جامعه و كودكان تغییر دهد و آن را ارزیابی كند. آنچه مدرسه پیشرو را از مدارس سنتی متمایز می‌سازد، تفاوت در ساختار و كاركردهای مدرسه است.

در رویكرد سنتی توجه همه به كمیتهاست؛ بنابراین راه‌حل بیشتر مسایل در امكانات اقتصادی جست‌وجو می‌شود ولی آنچه مدرسه پیشرو را می‌سازد نگاه متفاوت به تعاملات درون نظام آموزشی، كیفیت برون‌داد‌های مدرسه‌ و نقش امكانات مالی در بهبود كیفیت آموزشی است. براساس این نگرش، داشتن مدرسه پیشرو با وجود كمبود منابع مالی نیز امكان‌پذیر است و حتی مدرسه‌ای كه در آن كامپیوتر نباشد، می‌تواند شوق‌انگیز باشد. در رویكرد نوین، فناوری آموزشی پیچیده و گران‌قیمت ضامن بهبود كیفیت تلقی نمی‌شود بلكه كم‌ارزش‌ترین شیء پیرامون فرد، خانه، مدرسه، كلاس، معلم و دانش‌آموز نیز می‌تواند یك وسیله كمك آموزشی باشد و فرد را در فرآیند یاددهی ـ یادگیری برای آموزشی اثربخش یاری دهد.

 ویژگی های مدرسه پیشرو

اولین ویژگی مدرسه پیشرو توجه به همه ابعاد وجودی و شخصیتی دانش‌آموز در مدرسه است. مدرسه پیشرو مدرسه‌ای است كه ضمن آموزش مفاهیم پایه ریاضی، علوم تجربی، زبان و علوم اجتماعی، جهت ایجاد فرصت های عملی، تمرین مهارت های لازم برای داشتن یك زندگی موفقیت‌آمیز را با در نظر گرفتن تحولات اجتماعی به دانش‌آموزان بیاموزد. چنین مدرسه‌ای در درجه نخست همگام با تحولات اجتماعی به ایجاد تغییر در ساختار و نحوه اداره خود مبادرت می‌كند.

دومین ویژگی مدرسه پیشرو همگامی با تحولات اجتماعی است. البته مدرسه جزیی از نهادهای اجتماعی است ولی میان تأثیرپذیری صرف و منفعلانه و واكنش نشان دادن یا فعالانه برخورد كردن و كنش نشان دادن، تفاوت عمده‌ای وجود دارد. مدرسه‌ای پیشرو قلمداد می‌شود كه بتواند پاسخگوی انتظارات جامعه و والدین باشد، برای آن ها چشم‌اندازهای نوینی را مطرح كند و انتظارات آن ها را به افق های جدیدی متوجه سازد.

ویژگی سوم مدرسه پیشرو قابلیت نوسازی و به روز كردن خود است. امروز جوامع به سرعت به سوی جهانی شدن سوق می‌یابند، یا به عبارت دیگر سوق داده می‌شوند. در چنین موقعیتی مدرسه پیشرو باید قادر به تربیت شهروندانی باشد كه ضمن علاقه‌مندی به مسایل جهانی، نسبت به تحولات آن واكنش نشان دهند. ضمن این كه فرهنگ بومی خود را خوب بشناسند و به حد شایسته‌ای از جامعه‌پذیری و هویت‌شناسی رسیده باشند.

چهارمین ویژگی مدرسه پیشرو كاهش عوامل درونی مدرسه است كه باعث بیزاری كودكان از مدرسه می‌شود. در مدرسه پیشرو مسایلی از قبیل افت تحصیلی، ترك تحصیل، گریز و عدم تعلق به مدرسه در بین دانش‌آموزان وجود ندارد؛ زیرا مدرسه برای آنها مكانی شوق‌انگیز است كه كودكان در آن با حوصله و علاقه به عمق مطالب پی می‌برند و آنها را می‌فهمند، تجربه می‌كنند و با زندگی خود مرتبط می‌سازند و از این رو با علاقه به مدرسه می‌آیند و با اكراه آن را ترك می‌كنند.

در ژاپن بیش از 30 درصد از برنامه‌های آموزشی دوره ابتدایی به دروسی چون هنر، موسیقی، كاردستی، ورزش، نقاشی، مهارت های خانه‌داری، فعالیت های ویژه مانند گردش علمی و تفریحی‌، برپایی جشنواره‌های فرهنگی، هنری، ورزشی و … اختصاص یافته است.

در این كشور سی روز از سال تحصیلی به برگزاری جشنواره‌های مختلف اختصاص دارد كه همه دانش‌آموزان نیز فعالانه در آن مشاركت می‌كنند.

پنجمین ویژگی مدرسه پیشرو این است كه درهای خود را به روی جامعه می‌گشاید و با آن تعاملی سازنده دارد. والدین می‌توانند ضمن حضور در كلاس و مشاهده كلاس در مورد فعالیت های آموزشی فرزندانشان با معلم گفت‌وگو كنند تا بدانند كه چرا فرزندانشان در درسی ضعیف‌اند و … به عبارت دیگر، در مدرسه پیشرو نه تنها معلم و دانش‌آموزان بلكه والدین نیز در اداره و اجرای برنامه‌های آموزشی و درسی نقش مۆثری دارند.

 چگونه مدرسه پیشرو بسازیم؟

اولین شرط داشتن مدرسه پیشرو، نگرش و نگاه نو نسبت به برنامه‌های آموزشی است. برنامه‌های آموزشی در كنار درس های رایج به ویژه در دوره آموزش عمومی باید مشتمل بر هنر، كاردستی، ورزش، گردش های تفریحی، علمی، موسیقی و … نیز باشد. در صورت وجود این فعالیت ها در مدرسه، دانش‌آموزان با اشتیاق وارد مدرسه می‌شوند؛ زیرا این فعالیت ها برای آنان شوق‌انگیز و شادی‌آور است.

در مدرسه پیشرو، دانش‌آموزان نه تنها در فعالیت های آموزشی و درسی مشاركت فعال دارند بلكه در اداره مدرسه و حتی پرورش حرفه‌ای معلمان نیز شركت می‌كنند. در یكی از شماره‌های مجله ”‌نشنال جیوگرافیك ورد“ویژه كودكان در سال 1998 كودك